Dzieła artystyczne od wieków pełnią różnorodne funkcje. Niektóre dzieła mają na celu odwzorowanie rzeczywistości, inne są twórczym wyrazem artysty, a jeszcze inne opowiadają historie lub dostarczają rozrywki. Jednak wraz z rozwojem sztuki, pojawiła się także funkcja perswazyjna. Perswazja polega na wykorzystaniu języka i formy artystycznej w celu przekonania odbiorców do konkretnego zachowania czy przyjęcia określonego stanowiska. Czy dzieła artystyczne powinny pełnić taką funkcję perswazyjną?
Ważne punkty do zapamiętania:
- Dzieła artystyczne pełnią różnorodne funkcje
- Perswazja jest jedną z tych funkcji
- Sztuka może wpływać na opinie i postawy
- Przykładem perswazji może być literatura propagandowa
- Dyskusja dotycząca tego, czy dzieła artystyczne powinny być perswazyjne, jest ważna i interesująca
Czesław Miłosz i funkcja perswazyjna w sztuce
Wiersz Czesława Miłosza pt. „Do polityka” jest przykładem sztuki, która pełni funkcję perswazyjną. Miłosz w tym wierszu zwraca się bezpośrednio do polityka, przedstawiając mu jego ogromną odpowiedzialność za losy jednostek i społeczności. Autor podkreśla, że polityk ma potężny wpływ na rzeczywistość i może decydować o jej losie. Wiersz został napisany w czasach, gdy Polska była pod władzą totalitarnego reżimu komunistycznego, co sprawia, że funkcja perswazyjna jest jeszcze bardziej istotna. Czesław Miłosz angażował się w ważne dla narodu sprawy poprzez swoją twórczość, używając jej jako narzędzia perswazji.
| Wiersz | Twórczość | Funkcja perswazyjna |
|---|---|---|
| „Do polityka” | Czesław Miłosz | Tak |
Perswazja w literaturze propagandowej
Perswazja jest szczególnie widoczna w literaturze propagandowej, która miała na celu promowanie określonej ideologii lub politycznego przekazu. W Polsce, w okresie PRL-u, powstała literatura propagandowa, która miała przedstawiać pozytywne aspekty odbudowy kraju po II wojnie światowej i pochwałę socrealizmu. Dzieła tego typu często skupiały się na ukazywaniu postaci, które reprezentowały dobro i postępujące społeczeństwo, podczas gdy zło było związane z przeciwnikami politycznymi.
Fabuła i bohaterowie zostali dobrani w celu realizacji określonej idei propagandowej. Perswazyjna funkcja języka w literaturze propagandowej polegała na wykorzystaniu różnych technik, które miały oddziaływać na emocje i uczucia odbiorcy, a niekoniecznie na jego strefę logicznego rozumowania. Przykłady takiej literatury mogą być świadectwem istnienia perswazji również w innych dziedzinach sztuki.
Literatura propagandowa, dzięki swojej funkcji perswazyjnej, była narzędziem do kształtowania postrzegania rzeczywistości i wpływania na przekonania czy zachowania społeczeństwa. Krytycy jej wpływu często podkreślają, że perswazja w literaturze propagandowej może ograniczać wolność twórczą i manipulować odbiorcami. Jednakże, nie można zapominać, że sztuka zawsze wywołuje emocje i próbuje nakłonić widza czy czytelnika do pewnego stanowiska czy refleksji. Ważne jest, aby o to pamiętać, analizując literaturę propagandową i jej funkcję perswazyjną.
